Catalogus der Lichtbeeldenvereeniging 1912-13 (1912)

Brig binnen haar oevers moeten houden. 39 Andermatt (straat). 94 Andermatt en het Urserndal. Hier beginnen de reizigers gewoonlyk hun tocht over den Turka en den Grimsel; zy is byna geheel per wagen te doen, en toch ligt de pas 2436 M. hoog. Van 1864—’66 werd voor strategische doeleinden de be- roemde Turkastrasze gebouwd. De plaat toont duidelijk de ligging van Andermatt in de dalkom 1 1444 M.), het bruisende water der Reusz, die in grillige bochten komt aanslin- geren; in de verte ligt Hospenthal, met rechts de Turkaweg, links de weg, die naar den Gotthard leidt. Het dennenbosch links is een z.g. „Bannwald”, een heilig bosch, waar nooit een bijl zal klinken; het wordt ontzien, omdat het de na- tuuiiyke bescherming is van ’t dorp tegen steenlawines. Andermatt wordt voor de winter- sport druk bezocht. Het Urserndal, dat drie uur lang is, en 1/4 ^ 1/2 uur breed, ligt aan alle kanten door hooge bergen omgeven. Graan wil er nauwelijks groeien, en de winter duurt er acht maanden. Per trein is het niet te bereiken. Beneden door de rotsen ligt de St. Gotthard- tunnel. 95 Panorama van den T urkaweg. Beneden rechts, onder in het dal, heel flauw te zien, Andermatt. Men moet zich de bovenste en.onderste plaat aan elkaar denken. Links bovenaan ziet men duidelyk de windingen, waai- de weg naast de Rhónegletscher naar Gletsch afdaalt. 96 Hospenthal. In de verte Andermatt en de Oberalpstrasze. Rechts op den voorgrond de eerste windingen van de (3-otthardstrasze, links het begin van den Turkaweg. De bouw- val is een overblijfsel van een oude burcht, waar vroeger de edelen van Hospenthal woonden. 97 Grimsel, Totensee, Rhónegletscher, Turkaweg. Hier ziet men den Turkaweg van den anderen kant. Eerst recht, dan in lange windin- gen, komt hij van den 2436 M. hoogen pas, waar bijna altijd sneeuw ligt, hoog boven den Rhónegletscher. Dwars over de jonge Rhóne voert de straat naar Gletsch, het oude poststation (1753 M.), knooppunt van de drie groote Alpen wegen: Turkastrasze, Grimselstrasze en den weg door het Rliónedal. Hier op de plaat is het niet te zien (de berg op den voorgrond ligt ervoor), evenmin als de weg, die zich langs den hoogen wand naar boven slingert, en dien we pas links, bij ’t meertje tevoorschijn zien komen. In dat meer, de Totensee, (2144 M.) begropven de Oostenrijkers en Franschen in 1799 hun dooden. Op het hoogste punt, hoog boven alles uit. ziet men de eeuwige sneeuw van den Galenstock (3597 M.). 98 Grimselhospiz (1875 M. . Rechts komen de windingen van den pas dalen. Over de brug voert de weg over de vernauwing van ’t Grimsel- meer, en bereiken het Grimsel- hospiz, dat in een kalen rotsketel ligt, waar alleen aan de zonzijde wat mos en schraal gras groeit. 99 Grimselweg. Duidelijk te zien is de beroemde Maienwand, zoo ge- noemd naar de ryke flora. Noorden- winden kunnen er niet komen. Beneden ligt Gletsch. en ziet men links tegen de helling nog iets van den Turkaweg. In de verte de gletscher met zijmoreenen. In een rechte lijn boven den weg liggen de Nagelisgriltli, die vaak vanaf den Rhónegletscher worden overgetrokken. Let op de ver- weerde vormen. 100 Handeckfall. Hier stort de geweldige, grauwgroene watermassa der Aare zich vanaf 75 M. hoogte van een rotswand. Tot halverwege blijft de stroom aaneengesloten, maar dan stort hij zich op de rotsen, en verstuift in schuim en water- stof, waarop de zon regenbogen doet schitteren. Duidelijk zyn beneden links de grillige steen- lagen te zien. 101 Guttannen. (1049 M.). Het nauwe Haslidal, waardoor de Aare stroomt. Duidelijk is hier de verweerde vorm der bergtoppen te zien. Langs de „Geröllrinne” boven ’t dorp zal menige lawine zijn neer- gekomen. 102 Haslidal. 103 Via Mala. Vanuit Thusis werd door ’t Achter-Rijndal in 1470 een rots- pad begonnen, dat men om de herhaaldelijk voorkomende lawi- nen, ..via mala” d. i. .,booze weg” noemde. In 1822 werd deze steeg door kalkrotsen, die aan weers- kanten 500 M. bijna loodrecht naar boven gingen, gebaand zoo-