Cinema - Tehran International Film Festival (Nov 1976)

«بی‌ین سلامت» هنرپیشه مردم‌پسند است که بلااستثنا همه فیلمهایش فروش خوب دارند . این پیشه یکسال پیش مرد واورا با مراسم عزای ملی سپردند. مثال دیگر محصول ۱۹۷۳ «ویم آومبو »! 1 «زوج‌های حوان» است که هفته‌های متوالی در بنماهای پایتخت نشان داده شد. این فیلم که کپی آدونزی «داستان عشق» هالیوود است هم دراندونزی وهم در کشورهای آسیاتی همسایه بسیار موفق بود . واما وقنی به ۰ه سال‌گذشته وتاریخ سینما دراین کشور نگاه کنیم می‌بینیم که سینمای اندونزی روزهای جالب‌تر 1 وپرتحرك‌تری را و شاید بیشازهر کشور درا ندونزی تابعی ازتاریخ سپاسی ومسیرجنبش‌های ملی بوده است‌که این کشوررا ازقید استعمار رها وبه استقلال وانحاد سوق داد» سینما درطی‌حیات کوتاهش دراین کشوردردوره‌های ثبات سیاسی ورونق اقتصادی ترقی‌کرده وبعکس در زمانهای جنگ وتحولات ناگهانی به سقوط وحتی رکود کامل دچار گشته است بعکس ممالك هسایه‌اش نظیر چین وژاپن وهند » هنرسینما خیلی دیر به اندونزی ورافی شد. اولین فیلمهاگی که درخاك اندونژی ساخته شد ‏ " فیلمهای مستئد بودند که هلندی‌ها ازفرهنگ ملی وآداب " ورسوم مردم دراین کشورتهیه میکردند. این درسالهای ۹۱۹-۰ بود. درسال ۱۹۲۷ هلندی‌ها شروع به ساختن فیلمهای بلند در «باندونگ»۳ کردند. يت‌سال‌بعد کمپانیهای‌چینی هم بآنها اضافه شدند. درباره شروع فعالیت سینماتی چینی‌ها دراین‌جا داستان جالبی نقل میشود . میگویند یکی ازصاحبان‌تآترها که خیلی به زیبائی زنش مینازید برای فیلم‌برداری از او يك گروه فیلساز ازهنگ کنگ واردکرد . اتفاقاً خانم مزبور خیلی فتوژنيك ازآب درنیامد وصاحب تأت رکه بکلی اوقاتش تلخ شده بود ازاین فکر منصرف شد . ولی‌گروه فیلساز که اینهمه ۳ امد بودند » تصمیم گرفتند بمانند وبهکارشان ادامه بدهند. اولین فیلم آنها «یاسمن حاوه» بود که درآن ازهنرپیشگان چینی استفاده کردند. بعداً دو گروه فیلم چینی دیگر نیز بآنها اضافه شد. یکی ازاین‌دو گروه* در ۱۹۲۹ فیلم بسیار موفقی باسم «دسیما»* ساخت . دراین فیلم ازهنرپیشگان اندونزی استفاده شده ود وداستان که اقتباس از حکایت‌های محلی است سر گذشت يک دختر اندوئزی باسم «دسیما» است که شوهر هلندی‌اش او را ترك می‌کند وبعدها بدست يک اندونزی بدجنس که درپی ثروت ناچپز اوست کشته مشود . موفقیت این فیلم بحدی بود که همان کمپانی بعدها دوفیلم دیگر بعنوان قسمت دوم وقسمت سوم اين فیلم تهیه کرد وبعدها هم کپی مدرن همان داستان در سالهای ۱۹۰ و ۱۹۷۰ ساخته شد . ازوقایع مهم دیگر آن سال ‏ نمایش اولین‌فیلم ناطق امریکاثی دراندونزی بود پاسم «مرد قوس وقزح» . باید اضافه شود که این کمپانیها وسایل فنی‌محدود ودوربین‌های کوچك داشتند. اولین فیلم ناطق در اندونزی درسال ۱۹۳۷ ساخته شد., چون بودجه وارد کردن دوربین ناطق نداشتند با کوشش‌های فراوان وابتکار زیاد همان دوربین صامت را به ناطق تبدیل کردند. ولی اولین فیلم اندونزی که تأثیر وسیعی بروی توده مردم داشت درسال ۱۹۳۰ ساخته شد. این فیلم بااینکه به کا رگردانی یاک هلنذی‌باسم «آلبرت‌بالینگ»* وبرسم فیلمهای جزایر دریای جنوب «دوروتی لامور» ساخته شده بود » ولی دراصل شیوه وتفکر اندونزی را داشت ورن ازهنرپیشگان تاثر ملی استفاده شده بود ۰۰ «ماهتاب»۲ شروع يت سینمای نوده‌پسند وظهور «ستارگان» سینما را دراندونزی علامت‌گذاری کرد . «رو کیا»۸ هنرپيشه اول زن این فیلم اولین «ستاره» سینما دراین کشور شد وتا هنگام ناپدید شدنش درزمان اشغال ژاپنی‌ها دراین‌هقام باقی‌ماند. «ماهتاب» هم‌چنین درآغاز بازارگرمی سینما دراندونزی بودکه با اشغال ژاپونی‌ها ببایان رسید. وقنی ژاپنی‌ها «اندونزی» را تصرف کردند تمام استودیوهای سینماشی باستثنای استودپوی «آلبرت بالینگ» را بستند واین یکی را نیز آنها تصرف کردند تا به ساختن فیله‌های تبلیغانتی برایشان بپردازد . محصول سالانه فیلم اندونزی که به ۲۸ فیلم بلند درسال ۱ رسیده بود یکمرتبه به صفر نزول کرد ولی‌تعطیل استودیوهای سینمائی که همگی چینی بودند درحقیقت بنفع اندونزی بود وباعث شدکه فیلمسازان محلی‌فعالیت بیشتری پیدا کنند. ازطرف دیگر ژاپنی‌ها جنبه‌های‌دیگر سینما را به اندونزی معرفی‌کردند. اینکه سینما فقط وسیله تفریی‌وس رگرمی‌نیست بلکه وسیله ارتباط عمومی, تبلیغاتی و ایده‌تولوژيك است . بعد از جنگ جهانی بحران‌های سیاسی دیگری بوجود آمد که طی آن مردم اين کشور برای تأمین استقلالشان ازیوغ هلندی‌ها جنگیدند وتنها درسال ۱۹۵۰ یعنی یکسال بعدازاپنکه هلندی‌ها بالاخره استقلال اندونزی را برسمیت شناختتد بود که فیلمسازی دراین کشور جریان عادی خودرا" بازیافت . طی ده سالی که بدنبال آمد يك سینمای‌میهنی پا بعرصه وجود گذاشت .۰ محصول سالانه فیلم بطور مداوم بالا رفت تا اینکه درسال ۱۹۵۸ به ر کورد قابل ملاحظه ۵٩‏ فیلم درسال رسید ولی باید اضافه کرد که چون اکثریت این فیلمها هم ازلحاظ فنی وهم ازلحاظ فکر ضعیف بودند تاحدی باعث دلسردی عموم شدند. با وجود این آثار با ارزش بسیاری دراین دوره ساخته شد. «اوسمار اسماعیل»* باهمکاری کار گردان دیگری بنام «جایا کوسوما» فیلمهای نسبناً خوب بسیاری را تهیه و کار گردانی کرد . درحقیقت «اوسمار اسماعیل» یکی‌از شخصیت‌های‌برجسته سینمای بعدازجنگ‌اندونزی است . او در کوشش‌های خود برای بنیان‌گذاری يك سینمای ملی در ۱۹۵۰ شرکت ملی فیلم "نوزگرم۳» را تأسپس کرد که در ۲۰ سال آینده ۲ فیلم تهیه کرد که ازآن ميان ۲ فیلم بکارگردانی خود او بود . بسیاری ازفیلمهای او ازسوژه‌های جنگ‌های استقلال الهام میگیرند نظیر «رژه طولانی» و «+ ساعت در جو گک‌جا» و «جنگ‌جو» . آثار دیگر ازفرهنگ ملی سر چشمه گرفته وازنکته سنجی خاصی که ازدید اجتماعی بخصوص او ناشی میشود برخوردار هسنند. «بحران» اجتماع بعدازجنگ «جاکارتا» را تجزیه وتحلیل‌میکند. «سه خواهر» يك فیلم بسیار موفق کمدی موزیکال و توده‌پسند وباصطلاح تسلیم فیلمساز به سلیقه عامه : «بعد ازغروب آفتاب» که جایزه بزرگ اولین فستیوال فیلم سالانه ملی را بدست آورده وروابط خانواده را بازهم دراجتماع بعد ازجنگ نجسم می‌کند. یکی دیگر ازفیلمهای این‌دوره «پتیم کوچك» بکار گردانی «کوتوسو کاردی»۲" درفستیوال‌فیلم ۱۹۵۲ پراگ شرکت کرد و جایزه‌ای گرفت که یکی از اولین جوایزی‌بود که نصیب يك‌فیلم اندونزی در کشورخارجی شده است . در سال ۱۹۰ پکبار دیگر دراثر ناآرامی‌های سیاسی به سینمای ملی صدمه وارد شد. با تیره شدن روابط غرب واندونزی وبالاخره قطع‌آن » موادخام لازم برای تولید فیلم کمیاب شد. تولید سالانه فیلم به ۱۰ فیلم درسال تقلیل‌پیدا کرد ویکباردیگرسینه‌ای اندونزی ماکس هاویلار «شترگ با «هلند» دربرنامه صابقه جشنواره تهران «رو کیا» اولین ستاره فیلم سینمای اندونزی بعقب برگشت . تا اینکه انقلاب ۱۹۸۵ و بر کناری سو کارنو بالاخره در ۱۹۹ تاحدی ثبات سیاسی را ۰ دوباره برقرارکرد وفیلسازان ازنو بفعالیت افتادند. این‌شروع‌دوره‌ای بعدبود که بقول‌بعضی‌هارنسانس سینمای اندونزی‌است. درطی سالهای‌بعد. فیلسازان صلاحیتدار متعددی ظهور کردند وتعداد زیادی فیلمهای خوب دردرجه اول سه فیلم آخر «اوسمار اسماعیل» را باید ذ کر کرد. «معلم» » «ده‌بز رگک» و «آناندا» بین 1٩‏ و ۷۱ ساخته شدند. ازاین سه فیلم ازآخرین‌آن‌بخصوص تجلیل بسیار شه وحتی دربعضی محافل ازآن بعنوان یلک شاهکار نام برده میشود . «آناندا» داستان دختری است که درشرایط سخت ده بز رگ شده است . او که از دست نامادری‌اش رنج میکشد فریب مردی را خورده وازخانه اخراج میشود . «آناندا» به جاکارتا میرود وبه یکدسته «هیپی» برخورد می‌کند وزندگی درهم و برهمی را میگذراند. «باسوکی» پسر دیگری که باو توجه دارد موتورسیکلنش را میفروشد وخانه‌ای برای او اجاره می‌کند ولی خانه بزودی مرکز فساد می‌شود وهمگی‌توقیف میشوند. يك روزنامه‌نگار باسم «حلیم»» «آناندا» را اززندان آزاد می‌کند و او سعی می‌کند زندگی سالعی را باکمك «حلیم» شروع کند ولی تسلیم وسوسه‌های يك ثاحرپولدار وزندار باسم «اعظم» شده و با او ازدواج می‌کند. يكك روز اورا درحال مرگ و با خنجری درسینه‌اش پیدا می‌کنند. چه‌کسی «آناندا» را لطفاً ورق بزنید ی ۱۳۹۲ 4